Radiotherapie wordt vaak gebruikt in combinatie met een heelkundige behandeling.

• Voorafgaand aan de heelkundige ingreep kan radiotherapie de omvang van de tumor te verkleinen, zodat die gemakkelijker operatief kan verwijderd worden. 
• Na de heelkundige ingreep vormt ze een aanvulling op de plaatselijke ingreep.

Radiotherapie kan ook worden gecombineerd met chemotherapie (radiochemotherapie) zodat de kankercellen tegelijk plaatselijk en algemeen worden bestreden.

Hoe verlopen mijn radiotherapiesessies?

Meestal gaat het om een externe radiotherapie waarbij stralen worden uitgezonden die door de huid moeten dringen om hun doel te bereiken.

Voor de behandeling wordt de precieze te bestralen zone met een ”simulatie” bepaald aan de hand van medische beeldvormingstechnieken zoals een scanner. Om deze zone zeer precies te bepalen, worden richtpunten op uw huid getatoeëerd. 

De radiotherapeut bepaalt ook de stralingstechniek en berekent samen met de arts de totale vereiste stralingsdosis met de computer. Vervolgens berekent hij/zij de precieze fractionele dosis die bij elke sessie zal worden toegediend.

De radiotherapiesessies die daarop volgen, nemen minder tijd in beslag.

U wordt op een behandelingsbed gelegd, op een afstand van het bestralingstoestel. De vastgestelde dosis wordt in amper een paar minuten toegediend. U merkt de stralen niet op en ze zijn niet pijnlijk. De sessies worden volgens een strikt ritme herhaald, tot een zeer precies aantal is voltooid. Tussentijds moet u regelmatig op raadpleging gaan bij de radiotherapeut, die nagaat of alles goed verloopt.

Ik moet curietherapie krijgen; wat is dat? 

Dit is een interne bestraling, waarbij in het lichaam, rechtstreeks in de te behandelen zone een radioactieve bron (in de vorm van balletjes, korrels of draadjes) wordt geplaatst. Deze techniek kan maar bij bepaalde soorten kankers worden gebruikt. Na de implantatie blijft u tijdens de behandeling in een geïsoleerde kameren vervolgens wordt de radioactieve bron verwijderd.

Moet ik bijwerkingen verwachten?

Hoewel de gezonde weefsels rond de te behandelen zone steeds beter worden beschermd dankzij een preciezere gerichtheid van het bestralingsveld kan radiotherapie toch bijwerkingen veroorzaken: 

• irritatie van de huid op de plaats van het bestralingsveld, 
• vermoeidheid na enkele sessies, 
• naargelang de behandelde zone: slikproblemen, aften, te weinig speeksel (in geval van bestraling van de hals); braken, diarree (bestraling van de buik); urinewegproblemen, geïrriteerde blaas (cystitis), irritatie van de vagina of het rectum (bestraling van het bekken).

U ondergaat een radiotherapie: enkele belangrijke tips 

• Vermijd de zon, producten die alcohol bevatten, alles wat de huid kan irriteren. 
• Meld eventuele bijwerkingen aan uw verzorgend team tijdens uw behandeling: zij kunnen u oplossingen of efficiënte behandelingen voorstellen. 

Denk eraan dat tegenwoordig nieuwe controleprocedures in het ziekenhuis zijn ingevoerd om de veiligheid van de patiënten te verbeteren.

The post Kanker: ik zal een behandeling met radiotherapie krijgen appeared first on Dr. Karel Badisco.

De organen in ons lichaam zijn opgebouwd uit cellen. Deze cellen vernieuwen zich continu: een deel ervan sterft dagelijks af en wordt vervangen door nieuwe, identieke cellen. 

De dood van cellen en de celdeling worden geregeld door normale genen, die in alle cellen aanwezig zijn. Deze genen geven signalen af aan de cel om zich te delen, te sterven of zich te herstellen na een aanval van bijvoorbeeld ultraviolette stralen afkomstig van de zon. 

Bepaalde genen zijn verantwoordelijk voor de versnelling van de celdeling, terwijl andere genen de celdeling vertragen. De genen die de celdeling regelen, kunnen worden gewijzigd en een normale cel veranderen in een kankercel. Deze wijziging kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van stoffen die in tabaksrook zitten of overmatig zonlicht. De cel is dan ‘gemuteerd’, kan zich op ongecontroleerde wijze delen en gaat dit kenmerk doorgeven aan haar ‘afstammelingen’.

Deze ongecontroleerde vermenigvuldiging van cellen leidt tot een steeds grotere opeenhoping van cellen, die samen een ‘gezwel’ vormen. Dit gezwel vormt een echt orgaan, waarin zich bloedvaten ontwikkelen om de kankercellen te voeden. Deze cellen kunnen zich hierdoor erg snel ontwikkelen en hebben veel voedingsstoffen en zuurstof nodig. De kwaadaardige cellen zetten ook stoffen vrij die de wildgroei van de bloedvaten bevorderen. Dit verschijnsel dat tegenwoordig welbekend is,noemt men angiogenese. Verscheidene behandelingen die trachten de angiogenese te remmenzijn volop in ontwikkeling.

Wanneer het gezwel een bepaalde grootte bereikt heeft, kan het worden gedetecteerd tijdens klinisch onderzoek of tijdens röntgenonderzoek (bijv. een mammografie). De eerste symptomen kunnen dan ontstaan omdat het gezwel zenuwen kan beklemmen, pijn kan veroorzaken of de werking van bepaalde organen kan belemmeren.

Hoe kan een kankergezwel zich verspreiden?

Kwaadaardige cellen, die zich aanvankelijk in een weefsel of een bepaald orgaan bevinden, kunnen geleidelijk aangrenzende weefsels binnendringen. Men spreekt dan van een lokale invasie van kankercellen. Ook daarbij helpen sommige, in deze cellen aangemaakte stoffen door bepaalde barrières te vernietigen waarmee gezonde weefsels worden beschermd. Wanneer de kwaadaardige cellen in de bloedsomloop of het lymfestelsel terechtkomen, kunnen ze via de bloedsomloop worden verplaatst naar andere organen op grotere afstand.  Hier kunnen ze zich opnieuw vermenigvuldigen en nieuwe gezwellen vormen. Men spreekt dan van een ‘secundair’ kankergezwel, een ‘uitzaaiing’ of een ‘metastase’. Bvb  bij borstkanker, wanneer de kankercellen een wervel binnendringen. Bepaalde organen zijn gevoeliger voor metastasen, zoals de lever, de botten, de longen, de hersenen, de nieren… 

Wat is een precancereuze laesie?

Dit is de celwijziging van een orgaan die tot het ontstaan van kanker kan leiden. De cellen zijn gewijzigd, maar de afwijkingen zijn onvoldoende om van kanker te  spreken. Ze kunnen zich daarentegen tot een echte kanker ontwikkelen in een later stadium. Bijvoorbeeld: poliepen in de ingewanden (darm – blaas) die goedaardig zijn, maar kunnen veranderen in kankercellen. Het is belangrijk ze in dat stadium op te sporen en te verwijderen.

Welke rol spelen erfelijke factoren bij het ontstaan van kanker?

We hebben hiervoor gezien dat kanker te maken heeft met de wijziging van bepaalde genen. ‘Genetisch’ mag echter niet worden verward met ‘erfelijk’. Kanker is een ‘genetische’ ziekte (dwz verbonden aan wijziging van bepaalde genen) en slechts zelden erfelijk of overdraagbaar. Men denkt tegenwoordig inderdaad dat genetische factoren een rol spelen bij het ontstaan van de meeste vormen van kanker. Voor bepaalde vormen van kanker, zoals longkanker, is bekend welke factor het ontstaan ervan bevordert (tabak) via de mutatie van bepaalde genen die verantwoordelijk zijn voor celdeling. Voor andere vormen van kanker, zoals borstkanker, is veel minder goed bekend wat bevorderende factoren zijn. 

Voor sommige vormen van kanker en in bepaalde families speelt erfelijkheid echter wel een belangrijke rol. Men schat tegenwoordig dat ongeveer 1 op 10 gevallen van kanker te wijten is aan erfelijke factoren. Het gaat hierbij met name om borstkanker, dikkedarmkanker, eierstokkanker… Deze vormen van kanker hebben specifieke kenmerken. Ze treden meestal tamelijk jong op (vóór 40 jaar bij borstkanker of 50 jaar voor eierstokkanker of dikkedarmkanker…). Gewoonlijk worden beide borsten of beide eierstokken gelijktijdig aangetast. Meestal worden verschillende familieleden getroffen. Dit heeft te maken met de erfelijke overdracht van genen die ‘voorbeschikken’ voor bepaalde vormen van kanker. Deze predisponerende genen zijn bekend voor bepaalde soorten kanker. De aanwezigheid van dergelijk predisponerend gen kan via een complex genetisch onderzoek worden onderzocht. Een dergelijk onderzoek wordt voorgeschreven door een gekwalificeerd geneesheer, een onco-geneticus.

Bepaalde risicofactoren voor het ontstaan van kanker zijn duidelijk geïdentificeerd. Het gaat hierbij om tabak, alcohol, overmatige consumptie van dierlijke vetten, overgewicht en obesitas. Verder worden beroepsmatige blootstelling aan kankerverwekkende stoffen, milieuvervuiling, het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, ioniserende en ultraviolette straling en bepaalde infecties (virussen, parasieten) genoemd. Tot slot moet worden opgemerkt dat hoewel het ontstaan van kanker verband houdt met de ontregeling van bepaalde genen die voor celdeling verantwoordelijk zijn, genen en erfelijkheid niet met elkaar mogen worden verward. Kankervormen die binnen families optreden en verband houden met predisponerende genen die erfelijk worden overgedragen, zijn volgens de huidige staat van kennis eerder zeldzaam.

The post Hoe ontwikkelt een kankergezwel zich? appeared first on Dr. Karel Badisco.

Het gaat om bijeenkomsten die regelmatig worden georganiseerd en toegankelijk zijn voor  iedereenmet een bepaalde ziekte of diegenen die ermee geconfronteerd worden.

Meestal zijn het patiëntengroepen, maar er bestaan ook enkele groepen voor naasten of kinderen van patiënten.

De deelnemers ontmoeten er elkaar om te praten over hun belevingen en  moeilijkheden en om ervaringen uit te wisselen.
Voor patiënten met kanker is het wenselijk dat de vergaderingen door een psycho-oncoloog worden geleid (psycholoog of psychiater die actief is op het vlak van kankerbehandeling). Een verpleegkundige, een arts of een opgeleide vrijwilliger kan de rol van ondersteunende begeleider vervullen. 

De deelname aan een praatgroep is op vrijwillige basis. Het is geen medisch voorschrift. 

Praatgroepen worden gratis aangeboden in ziekenhuizen, klinieken of op andere plaatsen, door verenigingen zoals de Kankerliga. 

Waarover wordt er gepraat?

De gespreksonderwerpen zijn vrij, maar de uitwisseling is vooral gericht op kanker en de psychosociale gevolgen ervan. 

U kunt er alles bespreken wat u bezighoudt. Andere deelnemers zullen zich er zeker in herkennen. 

Dit zijn enkele thema’s die het vaakst worden behandeld in praatgroepen:

• De ontdekking van de ziekte, de medische onderzoeken, de mededeling van de diagnose.
• De behandelingen en hun bijwerkingen (haarverlies, spijsverteringsproblemen, vermoeidheid, pijn, opvliegers, branderig gevoel enz.). 
• De relatie met de artsen en het verzorgend personeel.
• De vrees over de ernst van de ziekte, de angst op het moment van de controleonderzoeken, de vrees voor recidief, existentiële vragen.
• Het psychisch lijden, de angst, de depressie: wanneer? In welke vorm? Welke hulp kunt u krijgen? 
• De aantasting van het lichaamsbeeld en de gevolgen ervan op vlak van verleidingen seksualiteit. 
• Borstreconstructie: vrouwen ontmoeten die deze ingreep reeds hebben ondergaan.
• De communicatie met familie (partner, kinderen, ouders) en met naasten (vrienden, collega’s); het hernemen van activiteiten en oudere problemen.
• Al dan niet het werk hernemen; in welke omstandigheden? Wat zijn uw sociale rechten?
• De ondersteunende verzorging (psychotherapie, relaxatie, esthetische verzorging, massage en kinesitherapie, voeding, pijnbestrijding, sociale en juridische assistentie enz.).

Hoe verloopt een sessie?

De bijeenkomsten vinden een tot twee keer per maand plaats.
Elke sessie duurt ongeveer anderhalf uur.
Alle deelnemers kunnen een of meerdere onderwerpen aansnijden die hen bezighouden. De anderen kunnen reageren door over hun eigen ervaringen te vertellen.
De begeleiders leiden de bespreking en waken erover dat de regels van de groep worden gerespecteerd; ze houden rekening met de reële omstandigheden van de ziekte – kanker – om de interactie te begeleiden.
Persoonlijke medische vragen kunnen in een groep niet beantwoord worden: deze worden doorverwezen naar de oncoloog.

Wat kunnen deze bijeenkomsten voor mij opleveren?

Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om uw belevenissen en ervaringen rond de ziekte te delen met andere mensen die zich in een gelijkaardige situatie bevinden. 

Het luisteren naar de ervaringen van anderen kan u aanzetten tot nadenken en u psychologische en praktische tips opleveren om uw eigen problemen te overwinnen.

Dankzij deze ontmoetingen kunt u dingen zeggen die u niet steeds kunt uitdrukken in uw eigen omgeving (afmatting, ontmoediging, vrees, angst enz.), zodat u ze begrijpt en er daarna beter mee om kunt gaan. 

Dankzij de groep kunt u banden creëren en in bepaalde gevallen uit een echt isolement treden.

De deelname aan een praatgroep is voor patiënten vaak een eerste stap naar een betere communicatie met artsen en verzorgend personeel.

Hoe kan ik me aansluiten bij een praatgroep?

Vraag informatie aan uw arts, bij de informatiestand van uw zorginstelling of bij de Kankerliga. 

Indien u er klaar voor bent, schrijf u in. U zult eerst een individueel gesprek hebben met de psycholoog die de groep begeleidt, zodat u een precies beeld kunt scheppen van uw verwachtingen en om een voorstelling te krijgen van het kader en de werking van de praatgroep  (samenstelling van de groep, frequentie van de bijeenkomsten, regels van discretie en vertrouwelijkheid). Hij zal dan samen met u beslissen of u tot de groep wordt toegelaten.

Het is wenselijk dat u vrij stipt naar de bijeenkomsten gaat en dat u zich betrokken voelt bij de ontwikkelingen in de groep. Als u aan een tiental bijeenkomsten deelneemt, is uw engagement optimaal. Sommige patiënten wensen daarna nog verder te gaan om de nieuwkomers te begeleiden of omdat ze sterke banden hebben gecreëerd met andere deelnemers.

Het is op elk moment mogelijk om de groep te verlaten en de begeleiders hierover in te lichten, als men zich niet op zijn gemak  of angstig voelt tijdens of na de vergaderingen. Een aanbod van psycho-oncologische opvolging in individueel verband of in een groep die minder betrokkenheid in de gesprekken vereist (onderlinge hulp, gezelligheid, workshops enz.) kan worden voorgesteld.

Deel uitmaken van een praatgroep betekent tegelijk luisteren en praten, gehoord worden en met elkaar praten.

The post Ik sluit me aan bij een praatgroep om uit mijn isolement te treden appeared first on Dr. Karel Badisco.

Ja. Om verschillende redenen.
Kanker kan een verminderde eetlust veroorzaken en kan leiden tot verminderde voeding of zelfs een totaal gebrek aan voeding. Deze verminderde eetlust kan worden veroorzaakt door de tumor zelf, door een mechanische oorzaak (obstructie van de slokdarm bijvoorbeeld), door wijziging van het mechanisme dat de eetlust aanstuurt, door de pijn of zelfs door een depressieve stemming.
Minder voeding kan leiden tot een progressieve vermindering van de eetlust.
Anderzijds gaat het energieverbruik van het lichaam door het optreden van kanker omhoog.
De stijging van het energieverbruik en de afname van de voedselopname veroorzaken storingen van de balans die een gewichtsafname tot gevolg heeft en zelfs kan leiden tot ondervoeding.

Een voedingsdeskundige of een diëtist zullen u helpen bij het optimaliseren van uw voeding. U krijgt simpele adviezen en tips: u kunt uw maaltijden pureren, spreiden en verrijken, enz.

Wat is ondervoeding?

Ondervoeding is een staat die wordt veroorzaakt door onvoldoende voedselopname en onvoldoende energie om in de behoeftes van het lichaam te kunnen voorzien. Ondervoeding wordt gekenmerkt door een aanzienlijke gewichtsafname in korte tijd.

Kunnen mijn behandelingen bijdragen tot ondervoeding?

Ja. De behandeling van kanker veroorzaakt voedingsveranderingen. 
De chemotherapie en de stralingstherapie kunnen ontstekingen en pijnlijke slijmvlieslaesies in de mond (mucitis) veroorzaken. De behandelingen kunnen ook misselijkheid, braken en andere spijsverteringsproblemen veroorzaken. Daarnaast wordt de smaak door de chemotherapie aangetast en kan er een afkeer ontstaan tegen bepaalde voedingsmiddelen. 
Als u last heeft van misselijkheid of braken, is het belangrijk dat u hierover praat met het medisch team, zodat ze u praktische adviezen kunnen geven of u de meest geschikte behandeling kunnen voorschrijven.

Wat kunnen de gevolgen zijn van ondervoeding?

Door ondervoeding raakt u verzwakt. Een gewichtsverlies van 15 % kan uw leven al in gevaar brengen. Bovendien is de kans op een infectie bij ondervoeding vier maal zo groot.

Bestaan er voedingsadviezen die ik kan volgen met het oog op de chemotherapie?

Ja. Chemotherapie kan een afkeer van voedsel veroorzaken. 
Als uw eetlust door de geur wordt afgeremd, is het raadzaam om de maaltijden in kleine porties te verdelen (6 tot 8 maaltijden per dag) of om te kiezen voor koude gerechten. 
Als u, ondanks de adviezen, toch gewicht blijft verliezen, kan uw arts u voedingssupplementen voorschrijven die aangepast zijn aan uw situatie. Deze zijn energie- en eiwitrijk en verhogen de voedselopname, zelfs als u er maar kleine hoeveelheden van neemt.

Bestaan er voedingsadviezen die ik kan volgen met het oog op de stralingstherapie?

Ja. Als de behandeling het KNO-gebied (neus, mond en strottenhoofd) aantast, kan uw mond uitdrogen en kan de opname van voeding lastig zijn. Het is in dat geval raadzaam om saus aan uw voeding toe te voegen om deze zachter te maken, of om de voeding te mengen met bouillon of melk.
Als de stralingstherapie uw buik beïnvloedt, bestaat de kans op een verstoorde darmbeweging. In dat geval moet u minder vezels en rauwkost eten, gedroogd en onrijp fruit vermijden.
Na een maagoperatie of na een operatie van het KNO-gebied kan het nodig zijn de maaltijden te spreiden en de voedingsmiddelen te pureren.

Kan ik orale voedingssupplementen innemen?

Ja. Orale voedingssupplementen kunnen onvoldoende voedselopname compenseren. 
Ze zijn op recept leverbaar en u moet de aanbevelingen van uw arts wat het gebruik ervan betreft opvolgen. 
Deze supplementen zijn verkrijgbaar in de vorm van melkdrankjes, fruitdrankjes, soep, pudding of poeder diet aan de normale voeding kunnen worden toegevoegd. U kunt samen met uw arts of apotheker de vorm en de smaak kiezen die het handigst in uw situatie zijn en die u het lekkerst vindt.
In het kader van uw kankerbehandeling worden deze voedingssupplementen door uw ziekenkast vergoed.

Hoe kan een voedingsdeskundige of een diëtist mij helpen?

Een voedingsdeskundige of een diëtist kan u helpen om uw voeding te optimaliseren en uw voedselopname te verhogen.
Ze kunnen de caloriebehoefte berekenen en ze kunnen u simpele adviezen en tips geven om uw maaltijden te verrijken, door er voedingsmiddelen aan toe te voegen die rijk zijn aan eiwitten en vetten (geraspte kaas, gehakt, boter, room, enz.).
Ze kunnen u ook helpen bij het bedenken van gerechten die beter bij uw situatie passen (spreiding van de maaltijden, gepureerde maaltijden, enz.), en tegelijkertijd lekker zijn.

Moet ik na de behandeling een speciaal dieet volgen?

In sommige gevallen zal uw arts u voedingsadviezen geven die u moet opvolgen (te vermijden voedingsmiddelen, in te nemen vitamines, enz.) of hij zal u aanraden om een afspraak te maken met een voedingsdeskundige of een diëtist.

Het is heel belangrijk om alles in het werk te stellen om overmatig gewichtsverlies te voorkomen. 
Bij gebrek aan eetlust is het raadzaam om de hele dag door kleine tussendoortjes te eten die zout (ham, kaas of gruyère-roomkaas, schijfjes worst, enz.) of zoet zijn (flan, griesmeel- of rijsttaart, ijs, verse kaas, yoghurt, dubbele roomkwark, kwark, gedroogd fruit, vruchtenmoes, granen in melk, mueslireep…).

The post Kanker: ik heb aangepaste voedingsadviezen gekregen appeared first on Dr. Karel Badisco.