Diabetes is de belangrijkste oorzaak van nierinsufficiëntie en dialyse in de ontwikkelde landen. 

Diabetes tast de nieren aan door de kleine bloedvaten te beschadigen die het bloed in de nier filteren, waardoor ze verstopt raken. Deze beschadiging treedt op door een jarenlang verhoogd suikergehalte in het bloed.  

De nieren vervullen hun filterende rol niet langer correct: ze laten albumine/eiwitten in de urine door en houden bepaalde afvalstoffen vast. Dat is de eerste stap van de nierbeschadiging.

Wat zijn de oorzaken van nierbeschadiging?

Een chronisch te hoog suikergehalte in het bloed. 

Arteriële hypertensie. 

Genetische elementen. 

Bepaalde geneesmiddelen die toxisch zijn voor de nieren.

Hoe kan de onierbeschadiging vermeden worden?

Het risico voor nierbeschadiging kan beperkt worden door het suikergehalte in het bloed zo goed mogelijk binnen normale grenzen te houden en door andere factoren, in het bijzonder arteriële hypertensie, onder controle te houden. 

De eerste fase van de ziekte is omkeerbaar en wordt gemakkelijk opgespoord en behandeld.

Hoe kan een eventuele nierbeschadiging worden opgespoord?

Met een laboratoriumanalyse van de urine of via urinestrookjes, die de aanwezigheid van albumine in de urine (of microalbuminurie) aantonen. 

Wanneer een bloedstaal een verhoging van het creatininegehalte aantoont (stof die gewoonlijk door de nieren wordt uitgescheiden). 

Met een meting van de arteriële bloeddruk, die gewoonlijk verhoogd is bij nierinsufficiëntie.

Hoe vaak moet ik me laten controleren?

Jaarlijks voor bloed- en urineanalyses. 

3 maandelijks voor het meten van de arteriële bloeddruk.

Hoe ontwikkelt de ziekte zich?

Tijdens de eerste omkeerbare fase (microalbuminegehalte in de urine lager dan 300 mg/24 u) kan de nierbeschadiging beperkt worden door het onder controle brengen van het bloedsuikergehalte en de bloeddruk. 

Voorbij een bepaald stadium (microalbuminegehalte in de urine hoger dan 300 mg/24 u, opspoorbaar op het urinestrookje) wordt de nierbeschadiging onomkeerbaar, maar kan nog wel worden afgeremd vóór de overgang naar dialyse. 

15 tot 30% van de diabetespatiënten ontwikkelt een nieraandoening tien tot vijftien jaar na de diagnose van diabetes. 

Nierinsufficiëntie verhoogt het risico voor cardiovasculaire aandoeningen. 

Normaliseren van het bloedsuikergehalte en een goede levenshygiëne (minder zout in geval van hypertensie, gewichtsverlies, lichaamsbeweging, minder alcohol en tabak, bestrijding van te hoog cholesterol) zijn de  belangrijkste preventieve acties.

The post Diabetes en nieren appeared first on Dr. Karel Badisco.

Ja, maar de erfelijke factor (genetische overdracht) verschilt afhankelijk van het soort diabetes.
Diabetes type 1 zou veel minder risico geven op erfelijke overdracht dan diabetes type 2.

Diabetes type 2, ook wel niet-insuline-afhankelijke diabetes genoemd, komt het vaakst in families voor.

Gesteld kan worden dat 35 % van de mensen die een familielid in de eerste graad hebben dat aan diabetes type 2 lijdt (vader, moeder, broer of zus), zelf ook diabetes zal krijgen.

Hoe wordt diabetes overgedragen?

Volgens de huidige kennis van zaken is er geen specifiek gen verantwoordelijk voor de overdracht van diabetes type 2.

De overdracht zou te wijten zijn aan de combinatie van verschillende factoren:

• de combinatie van verschillende genen die de overdracht zouden bevorderen, 
• gecombineerd met een niet aangepaste voeding, 
• en weinig of geen beweging.

Een klein aantal gevallen van diabetes type 2 die voor het 30e jaar optreden, ‘Mody’ genoemd, zijn echter het gevolg van de overdracht van een deficiënt gen. In dit geval is het risico op genetische overdracht hoger, namelijk 50%.

Ik ben zwanger. Draag ik mijn diabetes over op mijn kind?

Diabetes tijdens de zwangerschap verhoogt het risico van overdracht van diabetes op de ongeboren baby niet. Dat geldt voor alle gevallen: lijdt u al aan diabetes voor de zwangerschap, of krijgt u een diabetes tijdens de zwangerschap (zwangerschapsdiabetes).
Het is echter van belang de bloedsuikerspiegel goed in de gaten te houden en een goed evenwicht te vinden vanaf de periode voorafgaand aan de conceptie (zodra de anticonceptie wordt beëindigd). Dit is belangrijk om het risico op misvormingen bij de baby te verminderen, een goed evenwicht te bereiken tijdens de zwangerschap en problemen bij de bevalling te voorkomen. Maar dit heeft niets te maken met het risico op overdracht van diabetes, die zich altijd pas veel later openbaart: 

• na 40 jaar bij diabetes type 2
• rond de 10 jaar bij diabetes type 1

Wat kan ik doen om de risico’s te verminderen?

Als u diabetes type 2 hebt en u bent bang voor uw kinderen, zijn de eerste stappen:

Een wijziging van uw voedingspatroon en van uw manier van leven zullen worden overgenomen door uw kind.
U dient vooral overgewicht te voorkomen. Het risico op resistentie voor insuline, en dus op diabetes, is groter bij mensen met overgewicht.

Wat is een evenwichtige voeding?

Een evenwichtige voeding bestaat uit:

• de maaltijden goed  spreiden over de dag 
• leren gezonde maaltijden samen te stellen 
• de voeding variëren om een goede functionering van het organisme te bevorderen

Een aangepast calorieverbruik is nodig: voldoende calorieën om krachten te verzamelen en een evenwichtige hoogwaardige hoeveelheid van de verschillende voedingsmiddelen waaraan het lichaam dagelijks behoefte heeft:

• Koolhydraten (eenvoudige en complexe suikers) 
• Lipiden (vetten) 
• Eiwitten (aminozuren van dierlijke en plantaardige oorsprong)

Te grote verschillen in de voedselopname, of een gebrek aan evenwicht tussen de activiteiten en de hoeveelheid voedsel zijn verantwoordelijk voor stofwisselingsproblemen.

U kunt het risico op diabetes bij een kind waarvan minstens een van de ouders diabetes type 2 heeft, verminderen, door direct bepaalde gezondheids- en dieetregels in het gezin in te voeren en u daaraan te houden. Het gaat om een evenwichtige voeding en regelmatige lichamelijke activiteit. Als het kind deze goede gewoontes aanneemt, wordt het risico op diabetes verminderd of vertraagd.

The post Kunnen mijn kinderen ook diabetes krijgen? appeared first on Dr. Karel Badisco.

De keuze voor een geschikte anticonceptiemethode is afhankelijk van uw leeftijd, type diabetes, , familiegeschiedenis, het aantal kinderen dat u heeft, uw gewicht en eventuele gynaecologische of endocriene contra-indicaties en van het feit dat u niet rookt.

U kunt kiezen tussen: 

Lokale anticonceptiemethodes

• Het mannelijke latexcondoom is een efficiënt anticonceptiemiddel, mits op de juiste wijze gebruikt. Bovendien beschermt het tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). 
• Spermiciden (crème, ovule of gel) zijn zuurhoudende, zaaddodende producten die in de baarmoederhals worden ingebracht en de zaadcellen vernietigen. Spermiciden zijn geschikt als er geen bijwerkingen zijn en het geen invloed heeft op het onder controle houden van uw diabetes. Ze kunnen afzonderlijk worden gebruikt of in combinatie met een condoom om de efficiëntie te verhogen of wanneer u risicovolle seksuele relaties hebt (meerdere partners, bijvoorbeeld). 
• Het pessarium is een rubber kapje met aan de rand een metalen ronde veerring die voor de seksuele interactie in de vagina moet worden ingebracht. Het bestaat in verschillende maten. Het is verstandig om het pessarium te gebruiken in combinatie met een zaaddodend middel in de vorm van een gel of ovule. 
• Het vrouwencondoom is een rubber cilindervormig zakje met glijmiddel dat aan één kant dicht is. Het wordt op zijn plaats gehouden met behulp van de buitenste ring. Het is een effectieve methode, maar vergt nogal wat oefening. 
• NB: met uitzondering van het mannelijke condoom zijn deze methodes niet de meest betrouwbare manieren van anticonceptie. Er bestaat een kans op zwangerschap.

Het spiraaltje of intra-uterien systeem (IUD)

In tegenstelling tot wat men vaak hoort, kan het spiraaltje wel bij diabetespatiënten worden toegepast. 

Het is een klein kunststof apparaatje, in verschillende vormen, dat door de gynaecoloog in de baarmoederholte wordt ingebracht en dat koper afgeeft. 

Het gebruik ervan kan leiden tot langdurige bloedingen en er bestaat een kans op bloedarmoede. 

De spiraaltjes die progesteron afgeven zijn interessant omdat ze, naast hun effectieve anticonceptieve werking, geen of weinig bloedingen veroorzaken. 

 De pil of gecombineerde orale anticonceptiemiddelen

Combinatiepillen met zowel oestrogeen als progesterone verhogen de kans op de vorming van bloedstolsels (trombose), zowel bij diabetespatiënten als bij andere vrouwen. Het risico is echter hoger bij vrouwelijke diabetespatiënten, en nog hoger als u rookt. 

Het gebruik van een combinatiepil is alleen geschikt voor vrouwen jonger dan 35 jaar, die geen tekenen vertonen van vasculaire complicaties en die vrij zijn van cardiovasculaire risicofactoren (zoals hypertensie, roken, overgewicht). 

De minipil bevat uitsluitend progestatieve stoffen in een lage dosering en kunnen daarom gemakkelijk worden voorgeschreven. De minipil verhoogt het vasculair risico niet. Ze veroorzaakt echter wel onregelmatige bloedingen en voor een efficiënte werking moet de pil strikt worden ingenomen. U kunt de minipil gebruiken met toestemming van uw gynaecoloog mits een regelmatige controle. 

Als laatste zijn er de anticonceptiepleisters. Hiervoor gelden dezelfde contra-indicaties als voor de pil. Wees dus voorzichtig!

Noodanticonceptie

Wanneer u per ongeluk vergeet het anticonceptiemiddel in te nemen of als er iets fout gaat bij de lokale anticonceptie, kunt u, net zoals alle andere vrouwen zonder diabetes, de aftermorningpil gebruiken die zeer effectief is indien ze binnen de  72 uur na de onbeschermde seks wordt ingenomen.

The post Ik heb diabetes: welke anticonceptie moet ik kiezen? appeared first on Dr. Karel Badisco.

Dit is een onverwachte daling van de suikerspiegel in uw bloed (minder dan 60mg/dl). Suiker is onmisbaar om te overleven en is nodig om uw lichaamscellen te voeden. Suiker is zelfs de belangrijkste “voeding” voor uw hersenen. Een hypoglycemie mag dus niet te lang duren. 

Loop ik een risico als ik geen diabetespatiënt ben?

Iedereen kan een hypoglycemie krijgen, maar diabetespatiënten lopen een hoger risico dan niet-diabetici door hun behandeling: insuline en sulfamiden met suikerverlagende werking. 

Hoe weet ik of ik een hypoglycemie krijg?

Eerst krijgt u rillingen en gaat u zweten en uw hart klopt sneller. Uw omgeving vindt u er plots bleek uitzien. U krijgt een hongergevoel. Soms kunt u zenuwachtig zijn. In dit stadium – vooral als u diabetespatiënt bent – moet u onmiddellijk suiker eten of een gesuikerde drank drinken en elke fysieke activiteit staken om te voorkomen dat de situatie verergert. U moet uw suikerspiegel met een vingerprik pas controleren nadat u suiker hebt gegeten. 

En wat als ik geen suiker bij me heb? 

Uw hersenen zullen signalen geven dat ze suiker nodig hebben. De tekenen zijn erg variërend: hoofdpijn, vermoeidheid, tintelende handen, dubbel zicht, troebel zicht, duizeligheid, draaiingen… U moet uw lichaam meteen opnieuw van suiker voorzien. Vraag suiker aan uw omgeving en als u diabetespatiënt bent, moet u ervoor zorgen dat u er in de toekomst altijd bij u hebt. In het slechtste geval kunt u het bewustzijn verliezen (coma) en stuiptrekkingen krijgen. Dit bewustzijnsverlies is zeer indrukwekkend, maar is minder erg dan het lijkt. Opgelet, de omgeving mag nooit proberen om iemand die flauwgevallen is eten of drinken toe te dienen. Hij/zij zou hierdoor kunnen stikken.

Welke hoeveelheid suiker moet ik nemenbij een hypoglycemie?

Drie klontjes suiker volstaan. Vruchtensap, cola, honing, jam kunnen de suiker vervangen. Dankzij deze suikeropname zal uw lichaam zich langzaam herstellen. Wees niet ongerust als de symptomen nog een tiental minuten blijven voortduren. De suiker moet voldoende tijd krijgen om in het bloed terecht te komen. Indien u een diabetespatiënt bent, moet u uw suikerspiegel na 30 minuten controleren. U moet er rekening mee houden dat een ernstige hypoglycemie steeds gevolgd wordt door een reactie van hyperglycemie (verhoogde bloedsuiker).

Ik heb diabetes; kan ik een hypoglycemie voorkomen?

Hypoglycemies kunt u nooit helemaal voorkomen, vooral indien u insuline neemt. Het is echter belangrijk om telkens op zoek te gaan naar de oorzaak om te voorkomen dat deze zich opnieuw voordoet. Dit zijn enkele mogelijke oorzaken van uw hypoglycemie:

• Mijn laatste maaltijd bevatte onvoldoende suiker. 
• Ik heb te lang gewacht met eten.. 
• Ik heb gesporten mijn insulinedosis was niet aangepast aan mijn fysieke inspanning. 
• Ik heb me vergist in mijn insulinedosis. 

Een tip: denk eraan uw hypoglycemieën en de oorzaken ervan (als u deze hebt kunnen achterhalen) in een schriftje te noteren… Dit maakt het eenvoudiger om ze tijdens de raadpleging te bespreken.

Indien u aan diabetes lijdt en met insuline of sulfamiden met hypoglycemische werking wordt behandeld, moet u er steeds voor zorgen dat u suiker bij hebt. Eet suiker zodra de eerste waarschuwingstekens optreden. Dramatiseer deze hypoglycemieën niet, maar verwaarloos ze ook niet. Praat erover met uw arts.

The post Ik heb diabetes: wat zijn de gevolgen van een hypoglycemie? appeared first on Dr. Karel Badisco.

Voetletsels komen niet bij alle diabetespatiënten voor. Meestal treden ze op wanneer er bepaalde stimulerende omstandigheden zijn, zoals:

• een verminderde gevoeligheid, 
• een slechte bloeddoorstroming, 
• een vervorming van de voet (bv. de hallux valgus of “knobbel”).

 Indien u geen risico voorvoetletsels loopt: spring niet licht om met voethygiëne. 

Was uw voeten elke dag met lauw water en zeep, bij voorkeur onder de douche. Langdurige voetbaden maken de opperhuid zacht en stimuleren ingegroeide nagels. 

Droog uw voeten zorgvuldig. 

Breng een vochtinbrengende crème aan en laat deze goed indringen. 

Zorg ervoor dat uw nagels steeds goed geknipt zijn. Kies liever een schaar met afgeronde uiteinden om uw nagels te knippenen gebruik nooit een kniptang. Knip uw nagels vierkant af: zo vermijdt u ingegroeide nagels. Uw nagels mogen niet te kort zijn, zodat uw tenen niet tegen het leder van uw schoenen schuren, waardoor u ze kunt kwetsen. Rond enkel de hoekjes af met een kartonnen vijl. 

Probeer vuil onder uw nagels niet te verwijderen met een houten stokje, maar gebruik liever een borstel. 

Verwijder het eelt op uw hielen in alle zachtheid met een puimsteen. 

Breng geen likdoornmiddel aan op een likdoorn. 

Trek elke dag verse sokken aan. Kies naargelang het seizoen voor sokken van katoen, fil d’Ecosse (katoenen naaigaren) of wol. 

Schenk bijzonder veel aandacht aan uw keuze voor schoenen en sokken: ze moeten comfortabel zijn en uw voeten goed beschermen.

Indien u een risico voor voetletsels loopt

Laat uw voeten en schoenen bij elke raadpleging onderzoeken. 

Laat een regelmatige verzorging bij een podoloog voorschrijven (zie kader), want dit is een doeltreffend middel om voetletsels te voorkomen. 

Aanvullend moet u enkele voorzorgsmaatregelen nemen: 

• Inspecteer uw voeten elke dag. Gebruik indien nodig een spiegel of iemand uit uw omgeving. 
• Indien u een wondje opmerkt, zelfs indien heel klein (kloof tussen de tenen, rode rand rond de nagel…) en zelfs als u geen pijn hebt, moet u zo snel mogelijk uw arts raadplegen. 
• Knip uw nagels niet zelf en doe nooit aan “badkamerchirurgie”. 
• Loop nooit op blote voeten. 
• Controleer telkens of er geen vreemde voorwerpen in uw schoenen zitten voor u ze aantrekt.

De podoloog (of medische pedicure)

De pedicure-podoloog is een professional die door de ziekteverzekering erkend wordt. Hij/zij diagnosticeert en behandelt allerlei voetproblemen (likdoorns, eeltknobbels, ingegroeide of hypertrofische nagels…) en maakt orthesen en zolen op maat.  Tegenwoordig wordt voetverzorging bij een pedicure-podoloog door de ziekteverzekering terugbetaald voor diabetespatiënten met een risico voor voetletsels. 2 sessies per jaar worden terugbetaald op voorschrift van uw arts.   

The post Diabetes en voeten appeared first on Dr. Karel Badisco.

Neem een volledig medisch voorschrift (materiaal en geneesmiddelen) mee, en vooral een medisch attest dat indien mogelijk in het Engels is opgesteld. De namen van de geneesmiddelen moeten worden vermeld in de vorm van hun algemene internationale benaming (AIB). Bewaar de documenten altijd bij u, vooral als u per vliegtuig reist en u tijdens de vlucht medisch moet worden behandeld. Vraag bij uw ziekenkas de Europese ziekteverzekeringskaart aan als u binnen een lidstaat van de Europese Unie reist.. Neem een repatriëringverzekering. Controleer of deze verzekering geen voorwaarden bevat waarin diabetespatiënten worden uitgesloten. Vraag aan uw arts  een diabetes attest , liefst  in het Engels uitgedrukt. Vergeet niet uw inentingsboekje mee te nemen. Zorg ervoor dat u altijd uw telefoonnummer en de contactgegevens van de diabetesdienst waar u wordt behandeld bij u hebt.

Wat neem ik mee in mijn reisapotheek?

Neem uw behandeling (orale geneesmiddelen, gewone insuline, snelwerkende insuline…) mee, uw injectiemateriaal als u dat hebt (spuiten, insulinepen, naalden) en het gebruikelijke diagnosistische materiaal voor uw diabetes (strips, glucosemeter en tabletten). Voorzie pleisters en ontsmettingsmiddel, naast een reservevoorraad insuline en reservemateriaal. Bereid u voor op het geval dat uw reis tweemaal langer dan voorzien zou duren. Vervoer de insuline in een geïsoleerde verpakking omdat ze gevoelig is voor temperatuurschommelingen. Bereid twee kits voor om in geval van vertraging of bagageverlies niet zonder te zitten. Zorg ervoor dat u een van de twee kits altijd bij u hebt. Neem een paar suikerklontjes of koekjes mee.

En als ik het vliegtuig neem? Enige nuttige informatie 

Bij sommige luchtvaartmaatschappijen kunt u tijdens het reserveren een speciale maaltijd voor diabetici bestellen. Neem uit voorzorg wat brood mee om uw gehalte aan langzame gluciden op peil te houden. Neem in uw handbagage een van uw reisapotheken mee, met daarin uw orale geneesmiddelen en/of uw insuline en het materiaal dat u tijdens de reis en de paar dagen daarna nodig hebt. Respecteer het reglement op grond waarvan u niet meer dan 100 milliliter vloeistof (één tiende liter) in uw handbagage mag meenemen. De rest van de insuline moet dus in het bagageruim worden vervoerd. Zorg ervoor dat u tijdens de veiligheidscontrole een voorschrift en een medisch attest in het Engels bij u hebt. Beide moeten op uw naam zijn opgesteld en geldig zijn en alle aspecten van uw behandeling vermelden. Als u problemen ondervindt, vraagt u naar de supervisor of de groepschef veiligheid. We raden u aan om aan boord altijd uw diabeteskaart bij u te hebben (samen met uw identiteitspapieren). Als u zich onwel voelt, is deze kaart erg nuttig voor het cabinepersoneel.

En tijdens mijn verblijf?

Blijf uw goede gewoonten volgen van zelfcontrole, waakzaamheid en aanpassing van uw behandeling. Als u lichamelijk actiever bent, moet u uw behandeling aanpassen en voorzichtiger zijn omdat er niet altijd zorgfaciliteiten in de buurt zijn.

Drink alleen flessen water en vergeet niet om uw maaltijden altijd in koolhydraatequivalenties te berekenen. Let op uw gewicht, draag comfortabele schoenen en besteed onmiddellijk aandacht aan blaren (hydrocolloïdale verbanden) en zelfs kleine wondjes (ontsmetten, pleisters aanbrengen). 

Met de Europese ziekteverzekeringskaart kunt u tijdens reizen binnen Europa aanspraak maken op de vereiste zorgverlening.

The post Ik reis met diabetes appeared first on Dr. Karel Badisco.

De belangrijkste oorzaak van hartziekten is atherosclerose. Dit is een verstopping van de bloedvaten door de afzetting van vet (of atheroomplaques). Dit wordt vooral veroorzaakt door te hoge slechte cholesterol (LDL). Naarmate het bloedvat dichtslibt, wordt het orgaan of de spier die het van bloed voorziet, minder bevloeid. 

Bij vernauwing van de bloedvaten van het hart, kan dit leiden tot angina pectoris (pijn op de borst bij inspanningen) of een hartaanval. 

Bij verstopping van een bloedvat in de hersenen, kan dit tot een herseninfarct leiden. Dit veroorzaakt verlies van spraak of zicht in een oog, verlamming van een lidmaat of de helft van het lichaam gedurende enkele minuten of gedurende een langere tijd.

Wat zijn de oorzaken van ehartaandoeningen?

 Hartaandoeningen door atherosclerose zijn frequent en kunnen  de hele bevolking treffen. In geval van diabetes is het risico hoger door het teveel aan suiker in het bloed, vaak gecombineerd met andere risicofactoren zoals verhoogd cholesterolen triglyceridengehalte. Het is dus belangrijk uw bloedspiegels in de gaten te houden.

Hoe kan ik het risico verlagen?

U kunt het risico voor hartziekten gevoelig verlagen door er een gezonde levensstijl op na te houden.

Let op uw voeding: beperk verzadigde vetten  (voornamelijk vetten van dierlijke oorsprong)  omdat die bijdragen tot een toename van het slechte cholesterol (LDL). Eet elke dag fruit en groenten en eet minder zout. 

Doe elke dag aan lichaamsbeweging, zoveel u kunt. 

Houd uw gewicht onder controle. 

Stop met roken.

Wat moet ik in de gaten houden?

Controleer uw bloeddruk. Uw bloeddruk stijgt met de leeftijd en varieert naargelang uw  gemoedstoestand en lichaamsbeweging. Indien u beschikt over een eigen bloeddrukmeter moet u er rekening mee houden dat u een rustig moment moet uitkiezen om uw bloeddruk te meten. Als diabetespatiënt moet uw bloeddruk lager zijn dan 13/8.,  Deze streefwaarde ligt lager dan voor de algemene bevolking. 

Controleer uw cholesterol- en triglyceridengehalte. Het gehalte slechte cholesterol (of LDL) die atheroomplaques vormt, moet steeds lager zijn dan 115mg/dl, of zelfs 100mg/dl indien u een hoog cardiovasculair risico loopt. Het gehalte goede cholesterol (HDL), dat beschermt tegen cardiovasculaire ziekten door de bloedvaten te reinigen, moet hoger zijn dan 40mg/dl. Lichaamsbeweging doet het goede cholesterol stijgen. Triglyceriden zijn vetstoffen die in het bloed circuleren. Hun gehalte mag niet hoger zijn dan 150mg/dl. De beperking van suiker en alcohol doet het gehalte triglyceriden dalen. 

Bepaalde geneesmiddelen (zoals aspirine) verkleinen het risico voor  trombosen van de bloedvaten. Uw arts beslist of het nodig is deze producten in te nemen.

Onder controle

Vergeet niet om driemaandelijks uw arts te raadplegen om uw bloeddruk en gewicht te laten controleren, uw medicatie te laten voorschrijven, de nodige onderzoeken te plannen en eventuele problemen bij het volgen van uw behandeling te bespreken. 

Raadpleeg de huisarts of uw cardioloog één keer per jaar voor een cardiovasculaire opvolging en om een elektrocardiogram te laten uitvoeren. 

Verhoogd suikergehalte, sedentair leven, arteriële hypertensie en te veel vet in het bloed zijn risicofactoren die u onder controle kunt brengen.

The post Diabetes en hartziekten appeared first on Dr. Karel Badisco.